Πέμπτη 28 Απριλίου 2022

Η ιστορία του πρωταθλήματος ποδοσφαίρου Λυκείων


Μετά από δύο χρόνια απουσίας λόγω της πανδημίας το πρωτάθλημα ποδοσφαίρου Λυκείων έχει επιστρέψει τη φετινή χρονιά, έστω και καθυστερημένα.

Πρόκειται για μια διοργάνωση στην οποία έχουν αγωνιστεί αναρίθμητοι ποδοσφαιριστές στην ιστορία του ελληνικού ποδοσφαίρου, επαγγελματικού αλλά και ερασιτεχνικού. Και με πολλούς εξ' αυτών να έχουν συμμετάσχει είτε στους τελικούς ανάδειξης των πρωταθλητριών ομάδων σε κάθε νομό της χώρας, είτε τους πανελλήνιους που αποτελούν την τελευταία φάση του πρωταθλήματος.

Πώς ξεκίνησε ο θεσμός

Το πρώτο βήμα για την είσοδο του ποδοσφαίρου στα σχολεία έγινε πίσω στο μακρινό 1906 επί πρωθυπουργίας Γεωργίου Θεοτόκη όταν το άθλημα εισήχθη και επίσημα σε Γυμνάσια και Πανεπιστήμια. Μία απόφαση που είχε όμως προκαλέσει αντιδράσεις στον κόσμο των διανοούμενών της εποχής. Το δευτερο πραγματοποιήθηκε μετά το τελος του Β' Παγκόσμιου Πολέμου και την πρώτη διοργάνωση των σχολικών αγώνων στίβου το 1949, στο Παναθηναϊκό Στάδιο, υπό την εποπτεία του ΣΕΓΑΣ. Οι συγκεκριμένοι αγώνες καθιερώθηκαν από τα τέλη δεκαετίας του '50 και αρκετά χρόνια αργότερα συμπεριέλαβαν και ομαδικά αθλήματα, ενώ από το 1967 δικαίωμα συμμετοχής απέκτησαν και τα κορίτσια. Ήδη από το 1972 η Διεθνής Ομοσπονδία Σχολικου Αθλητισμού (ISF) άρχισε να διοργανώνει το παγκόσμιο ποδοσφαιρικό σχολικό πρωταθλημα Λυκειων σε ετήσια βάση και πλέον σε διετή. Ένα πρωτάθλημα στο οποίο συμμετείχαν οι εθνικές πρωταθλήτριες ομάδες Λυκείων με τα αθλητικά σχολεία να κυριαρχούν. Kάτι που ίσχυσε και στην Ελλάδα με τα αθλητικά Λυκεια (ή ΕΤΑΔ) να μονοπωλούν τις σχολικές διακρίσεις από το 1980 και μετά (καταργήθηκαν σταδιακά από το 2010 εως το 2013).

Το σύστημα διεξαγωγής 

Το πανελλήνιο σχολικό πρωτάθλημα ποδοσφαίρου Λυκείων Ελλάδας – Κύπρου όπως επισήμως ονομάζεται ξεκινάει με την Α' Φάση η οποία θεωρείται εξίσου σημαντική με την τελική και περιλαμβάνει τους αγώνες μεταξύ των Λυκείων του κάθε νομού στην Ελλάδα (διοργανώνονται από το Γραφειο Φυσικής Αγωγής της Νομαρχίας), αλλά και κάθε επαρχίας στην Κύπρο. Η σπουδαιότητα των πρωταθλημάτων της συγκεκριμένης φάσης πηγάζει από τον τοπικό της χαρακτήρα και φυσικά από την υψηλή προσέλευση των θεατών-μαθητών λόγω της εγγύτητας των σχολείων. Ολες οι αναμετρησεις ειναι νοκ αουτ και διεξάγονται σε γήπεδα ερασιτεχνικων ομάδων στα τέλη ή στις αρχές του έτους έχοντας την ατμοσφαιρα ενός τοπικού ντερμπι. Oυσιαστικά η πρόκριση του πρωταθλητή στον επόμενο γύρο θεωρείται κάτι σαν μπόνους.

Εκεί, στη Β' Φάση πραγματοποιούνται μονοί προκριματικοί αγώνες ανάμεσα στις πρωταθλήτριες των νομών οι οποίες χωρίζονται ανά περιφέρειες (Κρήτη, Αιγαίο, Μακεδονια, Θράκη, Θεσσαλία, Στερεα Ελλάδα  κτλ). Μέσα από τους προκριματικούς αναδεικνύονται οι κορυφαίες ομάδες στην Ελλάδα που συμμετεχουν στο final four μαζί με τον νικητή της Κύπρου. Σε πολλές περιπτωσεις εχει διεξαχθεί final eight, ενώ τα τελευταία χρόνια οι κυπριακές ομάδες σπάνια αγωνίζονται λόγω του οικονομικού κόστους. Την ευθύνη διοργάνωσης του πανελληνίου πρωταθλήματος έχει το Υπουργείο Παιδείας μέσω της Οργανωτικής Επιτροπής Σχολικών και Αθλητικών Δραστηριοτήτων της Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης και ο τελικός πραγματοποιείται σε στάδιο επαγγελματικής ομάδας συνήθως κάθε Απρίλιο ή Μάρτιο. O νικητής Ελλάδος καθώς και ο εκπρόσωπος Κύπρου προκρίνονται στο παγκόσμιο σχολικό πρωτάθλημα.

Ποδοσφαιριστές που έχουν αγωνιστεί σε τελικούς

Η λίστα των ποδοσφαιριστών που έχουν συμμετάσχει σε τελικούς των πρωταθλημάτων ειναι αρκετα εκτενής και ενδεικτικά θα αναφέρουμε κάποιους από τη δεκαετία του '90 έως και πρόσφατα. O Στέφανος Ιωαννίδης στα 18 του κατέκτησε το πανελλήνιο πρωτάθλημα του 1998-99 με το 2ο ΓΕΛ Ευόσμου και την επόμενη χρονια πήρε μεταγραφή για τον Ακράτητο, ενώ στη συνέχεια αγωνίστηκε σε Αιγάλεω, Εθνικό Πειραιώς Δόξα Δράμας και Πανσερραικό. Ο 37χρονος διεθνής τερματοφύλακας της πρωταθλήτριας Γαλλίας Λιλ, Ορέστης Καρνέζης, είχε αγωνιστεί στα 18 του με το 7ο ΕΤΑΔ Ηρακλείου στον χαμένο τελικό του 2003 με συμπαίκτες τον Μάρκο Γκιάτα που αγωνίστηκε στον Εργοτέλη και τον Κώστα Ταβλαδωράκη που αργότερα φόρεσε τη φανέλα του Αχαρναϊκού, του Αιγάλεω, του Ατσαλένιου και της Ηλιούπολης. Προπονητής ήταν ο Γιάννης Πετράκης που φέτος καθόταν στον πάγκο του Απόλλωνα Σμύρνης, ενώ στο αντίπαλο λύκειο Κορωπίου αγωνιζόταν ο 18χρονος Δημήτρης Πλιάγκας του Ερασιτέχνη Παναθηναικού (μετέπειτα παίκτης του ΟΦΗ, της ΑΕΛ, του Ολυμπιακού Βόλου και της Καβάλας).

Ο τελικός του 2009 ήταν μια πανδαισία αστέρων. Από τη μία το Αριστοτέλειο Κολλέγιο Θεσσαλονικης με τον 17χρονο επιθετικό του Ηρακλή, Απόστολο Βέλλιο, τον εκ των αρχηγών της Εθνικής Κώστα Σταφυλίδη σε ηλικία 15 μόλις ετών και 2 μηνών, αλλά και τους ποδοσφαιριστές του Αρη, τον 17χρονο τερματοφυλακα Σωκράτη Διούδη τον και 16χρονο Γιώργο Κατίδη. Από την άλλη το 7ο ΕΤΑΔ Ηρακλειου με τα ταλέντα του Εργοτέλη: τον τωρινό αμυντικό της Ξάνθης Μανώλη Τζανακάκη και τον 16χρονο Ανδρέα Μπουχαλάκη (νυν του Ολυμπιακού). Είχε απουσιάσει από την αναμέτρηση ο διεθνής πλέον Νίκος Καρέλης που όμως είχε αγωνιστεί στον τελικό του 2008, στα 16 του. Αλλοι ποδοσφαιριστές που έχουν λάβει μέρος σε πανελλήνιους τελικούς είναι οι εξής: το 2005 οι Θανάσης Παντελιάδης (αγωνίζεται στον Πιερικό) και Κώστας Γιαννούλης, πρώην του Ηρακλή και πλέον του ΟΦΗ, το 2012 οι νυν αμυντικοί του ΠΑΣ Γιάννινα, Μανώλης Σάλιακας σε ηλικία 15 ετών και 5 μηνών, και Επαμεινώνδας Παντελάκης, το 2014 ο πρώην μέσος της Ξάνθης, Πέτρος Ορφανίδης, και το 2015 ο Παναγιώτης Μωραΐτης που πλέον αγωνίζεται στο πρωτάθλημα της Βοσνίας.

Στον τελικό του νομού Αττικής την περίοδο 1998-99 είχε σκοράρει ο 17χρονος ταλαντούχος επιθετικός Λεωνίδας Καμπάνταης ο οποίος έπειτα καθιερώθηκε στον ΑΟ Χαϊδαρίου και κέρδισε σπουδαίες μεταγραφές σε Αρη, ΑΕΚ, Ολυμπιακό Βόλου και Αρμίνια Μπίλεφελντ). Την περίοδο 1996-97 είχε αγωνιστεί στον τελικό του νομού Λάρισας ο Ντίνος Ποντίκας, ο ποδοσφαιριστής που κατέχει το παγκόσμιο ρεκόρ του νεότερου σκόρερ χατ-τρικ (14 ετών και 7 μηνών), δύο μήνες πριν συμπληρώσει τα 15 του χρόνια. Συμπαίκτες του ήταν οι μετέπειτα ποδοσφαιριστές της AE Λάρισας, ο τερματοφύλακας Χρήστος Γκικούδης και ο αμυντικός Αλέξανδρος Κακαζούκης. Αλλά και ο πολύπειρος επιθετικός της Λαμίας Γιώργος Μανούσος με μεγάλη καριέρα σε ΟΦΗ, ΑΕΛ Καλλονής, Ατρόμητο και AO Πλατανιά συμμετείχε στον τελικό του νομού Λέσβου το 2005, ενώ στη συνέχεια οδήγησε το σχολείο του από τη Μυτιλήνη στα ημιτελικά του πανελλήνιου πρωταθλήματος κερδίζοντας και τον τίτλο του πρώτου σκόρερ.

Αλλοι γνωστοί ποδοσφαιριστές που αγωνίστηκαν σε τελικούς νομών είναι οι εξής: το 2003 στο νομό Χανίων o επιθετικός Κώστας Πάγκαλος, μετέπειτα των ΑΟ Χανιά, Πλατανιά, Πανθρακικού, μαζί με τον Βαγγέλη Ντουντουνάκη (μεταγράφηκε στον Ερασιτέχνη Παναθηναικό, όμως δυστυχως έχασε τη ζωή του σε τροχαίο δυο χρόνια μετά), στο νομό Ηρακλείου το 2005 o Βαγγέλης Σταθόγλου (Εργοτέλης, ΟΦΗ, Βικτόρια Βερολίνου) και το 2011 ο επιθετικός της Σέλτικ, Γιώργος Γιακουμάκης και το 2019 στο νομό Λάρισας o Δημήτρης Πινακάς του Ολυμπιακού Πειραιώς Β' .

Ρεκόρ προσέλευσης στον τελικό του 2005

Η αναμέτρηση της 11ης Μαρτίου 2005 στο Παγκρήτιο Στάδιο ανάμεσα στο 7ο Λύκειο ΕΤΑΔ Ηρακλείου και το 2ο EΛ Κατερίνης έμεινε στην ιστορία οχι μόνο για το θέαμα και την εξέλιξη της -κρίθηκε στα πέναλτι- αλλά και για την παρουσία 5.000 θεατών αριθμός ρεκόρ για αγώνα σχολικού πρωταθλήματος. To Παγκρήτιο Στάδιο που είχε ανοίξει για πρώτη φορά τις πύλες του ακριβως 7 μήνες πριν τον τελικό (11 Αυγούστου 2004) φιλοξένησε την πρωταθλήτρια του 7ου αθλητικού ΕΤΑΔ Ηρακλείου και την ομάδα-έκπληξη του 2ου EΛ Κατερίνης. Οι Ηρακλειώτες προηγήθηκαν στο 2ο λεπτό με τον Χριστοφή, για να ισοφαρίσει στο 56ο Παντελιάδης (ψηφίστηκε και MVP). Το παιχνιδι οδηγήθηκε στην παράταση και από εκεί στα πέναλτι όπου οι Κατερινιώτες αποδείχθηκαν απόλυτα εύστοχοι και επικράτησαν με 5-3, ουσιαστικά εκτός έδρας. Την τετράδα του τουρνουά συμπλήρωναν το 3ο ΤΕΕ Μυτιλήνης του Μανούσου και το Ε.Λ. Ελευθερούπολης.

Στο Παγκόσμιο πρωτάθλημα της Δανίας τον Απρίλιο του 2009 τελικώς αγωνιστηκε το 7ο Λύκειο ΕΤΑΔ Ηρακλείου μετά από απόφαση της της Διεθνούς Ομοσπονδίας Σχολικού Αθλητισμού.

7ο ΕΤΑΔ Ηρακλείου (K. Πετράκης-Μιχ.Επιτροπάκης): Ψαρουλάκης, Καργιωτάκης, Μπελιμπασάκης, Πλουσής, Κλαπάκης, Μιχελακάκης, Σουργιάς, Κουνενάκης, Κοζυράκης (47’ Μαρκάκης), Χριστοφής (41’ Αθουσάκης), Μαθιουδάκης (71’ Χατζηανδρέου).

2ο Ε.Λ. Κατερίνης (Κουκιώτης): Ουσταμπασίδης, Παντελιάδης, Χολίδης, Τουμπουλίδης, Ζανέτας (47’ Γεροντίδης), Γιαννούλης, Ανδρονικίδης, Ζαχαριάδης, Χατζηλένικος, Κολαξίδης, Μπάλι-Ελτον (41’ Μουρατίδης).

Το διαιτητικό τρίο αποτελούνταν από τους διαιτητή κ. Πάτρα  και τους βοηθούς κ. Φλωράκη, και κ. Τουμπάνη.

Οι τελικοί από το 2002 μέχρι σήμερα

2001-02, Δημοτικό Στάδιο Κορίνθου: 7ο Λύκειο ΕΤΑΔ Ηρακλείου - Αριστοτέλειο Κολλέγιο Θεσσαλονίκης (το 7ο ΕΤΑΔ νίκησε στα πέναλτι)

2002-03, Δημοτικό Στάδιο Καρδίτσας 29/03/03: Λύκειο Κορωπίου - 7ο Λύκειο ΕΤΑΔ Ηρακλείου 1-0

2003-04, Δημοτικό Στάδιο Γιαννιτσών: 7ο Λύκειο ΕΤΑΔ Ηρακλείου - 5ο Ε.Λ. Αγρινίου 1-0

2004-05, Παγκρήτιο Στάδιο 11/03/05: 7ο Λύκειο ΕΤΑΔ Ηρακλείου - 2ο EΛ Κατερίνης 1-1, πέναλτι 3-5 

2005-06, Δημοτικό Στάδιο Σπάρτης 07/05/06: 7ο Λύκειο ΕΤΑΔ Ηρακλείου - Λύκειο Αγρινίου 1-0  2007-08, Εθνικό Στάδιο Τρίπολης 08/05/08: 7ο Λύκειο ΕΤΑΔ Ηρακλείου - 2ο Γ.Λ. Άρτας 2-2, παράταση 3-2

2008-09, Δημοτικό Στάδιο Κομοτηνής 20/02/09: 7ο Λύκειο ΕΤΑΔ Ηρακλείου - Αριστοτέλειο Κολλέγιο Θεσσαλονίκης 3-0

2009-10, Γήπεδο Δόξας Δράμας 18/03/10: Αριστοτέλειο Κολλέγιο Θεσσαλονίκης - 1ο ΓΕΛ Ν. Ιωνίας Βόλου 1-0

2010-11, Δημοτικό Στάδιο Σερρών: ματαιώθηκε (διεξήχθησαν μόνο τα πρωταθλήματα νομών)

2011-12, Γήπεδο Παναιτωλικού 06/04/12: 7ο Λύκειο ΕΤΑΔ Ηρακλείου - ΓEΛ Σκύδρας 5-1

2012-13, Δημοτικό Στάδιο Φυλής 29/03/13: 1ο ΕΠΑΛ Καλαμαριάς - ΕΠΑΛ Ορεστιάδας 1-0

2013-14, Καυτανζόγλειο Στάδιο 15/05/14: Ελληνικό Κολλέγιο Θεσσαλονίκης - 2ο ΕΠΑΛ Ξάνθης 0-1

2014-15, Δημοτικό Στάδιο Σκάλας 19/03/15: 1ο ΕΠΑΛ Αγρινίου - 1ο ΕΠΑΛ Τρίπολης 2-1

2015-16, Δημοτικό Στάδιο Βέροιας 20/04/16: 7ο ΕΠΑΛ Πάτρας - ΕΠΑΛ Ιεράπετρας 3-0

2016-17, Εθνικό Στάδιο Ιωαννίνων 26/04/17: Αριστοτέλειο Κολλέγιο Θεσσαλονίκης - Εκπαιδευτήρια Ζηρίδη Αττικής 4-2 

2017-18, Ξάνθη Αρένα 13/05/18: 2ο ΓΕΛ Ξάνθης - 1ο ΓΕΛ Αγρινίου 1-0 

2018-19, Δημοτικό Στάδιο Πύργου 29/03/19: 7ο ΓΕΛ Αχαρνών - 4ο ΓΕΛ Σταυρούπολης 1-0

2019-21: δεν διεξήχθη

*Σε άλλες χρονιές: το 7ο Λύκειο ΕΤΑΔ Ηρακλείου κατέκτησε τον τίτλο του 1997 και του 2001 (συνολικά 9 κυπελλα) και το 2ο ΓΕΛ Ευόσμου το 1999.

**Οσον αφορά στο κυκλαδίτικο σχολικό ποδόσφαιρο την πρώτη μεγάλη επιτυχία σημείωσε το 2008-09 το ΓΕΛ Νάουσας της Πάρου, το οποίο αφού κατέκτησε το πρωτάθλημα Κυκλάδων αναδείχθηκε πρωταθλητής Αιγαίου και έφτασε μέχρι το τελικό τουρνουά της Κομοτηνής. Η κατάταξη κατά σειρά ήταν: 7ο Λύκειο ΕΤΑΔ Ηρακλείου, Αριστοτέλειο Κολλέγιο Θεσσαλονίκης, ΓΕΛ Πολυκάστρου Κιλκίς, 4ο ΓΕΛ Πετρούπολης Αττικής, 2ο ΓΕΛ Νεου Ηρακλείου Αττικής, 4ο ΓΕΛ Βόλου, ΓΕΛ Νάουσας Πάρου (Η Κύπρος δεν έστειλε εκπρόσωπο).

Το 2011-12 το ΓΕΛ Μυκόνου κατέκτησε το πρωτάθλημα Κυκλάδων και στη συνέχεια έφτασε μέχρι το final four του Αγρινίου όπου έχασε την πρόκριση στον μεγάλο τελικό στα πέναλτι από το ΓΕΛ Σκύδρας. Η κατάταξη ήταν: 7ο Λύκειο ΕΤΑΔ Ηρακλείου , ΓΕΛ Σκύδρας, 1ο ΓΕΛ Καβάλας, ΓΕΛ Μυκόνου.

Οι θέσεις στο Παγκόσμιο σχολικό πρωτάθλημα από το 1997 μέχρι σήμερα

-7ο Λύκειο ΕΤΑΔ Ηρακλείου: 6η στο Περού το 1997, 15η στο Κάλιαρι το 2001, 16η στη Δανία το 2005, 13η στην Αττάλεια το 2009

-2ο ΓΕΛ Ευόσμου: 13η στο Κάλιαρι το 1999

-1ο ΕΠΑΛ Καλαμαριάς: 23η στο Μπορντό το 2013

-Λύκειο Κορωπίου: 6η στη Σαγκάη το 2003

-7ο ΓΕΛ Αχαρνών: 6η στο Βελιγράδι το 2019

-Αριστοτέλειο Κολλέγιο Θεσσαλονίκης: 13η στην Πράγας το 2017

-1ο ΕΠΑΛ Αγρινίου:  -   (δεν ταξίδεψε στη Γουατεμαλα το 2015, καθώς το Yπουργείο Παιδείας αδυνατούσε να καλύψει τα έξοδα)

*Το Αθλητικό Λύκειο Λευκωσίας αφού κατέκτησε το πρωτάθλημα Κύπρου το 2009 (δεν συμμετείχε στο πανελλήνιο), κέρδισε το παγκόσμιο στην Αττάλεια της Τουρκίας, με πρωταγωνιστή τον 17χρονο Σάκη Κύπρου, επιθετικό της Ομόνοιας. Η πρώτη θέση του 2009 αποτελεί την μεγαλύτερη διάκριση για ελληνική σχολική ομάδα ποδοσφαίρου.

Ορισμένα ρεκόρ από την ιστορία της διοργάνωσης (από το 1995 και μετά)

-Το 7ο ΕΤΑΔ Ηρακλείου έχει κατακτήσει τους περισσότερους πανελλήνιους τίτλους, 9 (1997, 2001, 2002, 2004, 2005, 2006, 2008, 2009, 2012), ενώ είναι το μόνο Λύκειο που έχει συμμετάσχει σε 5 συνεχόμενους τελικούς.

-Ο Γιάννης Πετράκης είναι ο μοναδικός προπονητής ο οποίος έχει κατακτήσει το τρόπαιο (ως καθηγητής Φυσικής Αγωγής), αλλά και έχει εργαστεί σε ομάδες Α' Εθνικής της Ελλάδας και της Κύπρου. 

- Ο Νίκος Καρέλης είναι ο μοναδικός που έχει αγωνιστεί αλλά και σκοράρει σε τρεις συνεχόμενους τελικούς νομού (2007-08, 2008-09, 2009-10).

-Ο Κώστας Σταφυλίδης είναι ο νεότερος ποδοσφαιριστής που έχει αγωνιστεί σε πανελλήνιο τελικό, σε ηλικία 15 ετών και 2 μηνών (2008-09).

- Ο Ντίνος Ποντίκας είναι ο νεότερος ποδοσφαιριστής που έχει αγωνιστεί σε τελικό νομού, σε ηλικία 14 ετών και 10 μηνών (1996-97).

-Οι Περικλής Βασιλάκης (2003), Κώστας Παπασταμάτης (2009) και Βασίλης Παμπορίδης (2009) είναι οι Έλληνες διεθνείς διαιτητές που εχουν σφυρίξει σε αγώνες του τελικού τουρνουά.

- Το 7ο ΕΤΑΔ Ηρακλείου έχει κατακτήσει τους περισσότερους τίτλους σε επίπεδο νομών (1997, 2000, 2001, 2002, 2003, 2004, 2005, 2006, 2008, 2009, 2010, 2011, 2012, 2013)

Πηγή:  www.sportcyclades.gr